Abri köyünde Es-Seyyid Eş-Şeyh Aynü'l-Melek Hazretleri Vakfına ait arşivden belge çevirisi

(silik) efendi iktizâsını i‘lâm eyleye diyü. Fî 2 Ş sene 53

Mûcebince berât ve ilm u haberi virildi fî 15 Ş sene 53

Ma‘rûz-ı bendeleridir ki

(silik) evkâf-ı hümâyûn müfettişi fazîletlü efendi dâ‘îlerinin i‘lâmında muharrer oldığı üzre Ahlat kazâsına tâbi‘ Abri karyesinde vâki‘ merhûm Şeyh Aynü’l-Melek ibni Şeyh Ramazân’ın mezrû‘âtı vakfının ber mûceb-i şart-ı vâkıf tevliyet ciheti mutasarrıfları Seyyid Muhammed ve Seyyid Mûsâ halîfelerin müte‘âkiben vefâtları vukû‘bulmuş ve ashâb-ı arz-ı hâl Seyyid Şeyh Sofî ve Seyyid Şeyh Abdülhamîd ve Seyyid Şeyh Abdülkerîm müteveffâ-yı mezbûr Seyyid Mûsâ’nın ve Seyyid Abdülhâdî dahi müteveffâ-yı mezbûr Seyyid Muhammed’in sulbî oğulları ve evlâd-ı vâkıfdan umûr-ı vakfı hüsn-i idâreye muktedir oldukları bi’l-ihtiyâr ber nehc-i şer‘î tahakkuk (silik) olduğundan cihet-i münhale-i mezbûre merkûmûna vakf-ı mezbûr umûrını hüsn-i idâre ve ru’yet ve hayrâtının i‘mârıyla şart-ı vâkıfı icrâya dikkat eylemek ve lâzım gelen muhâsebesini mahallinde ma‘rifet-i şer‘le görüp memhûr ve mümzâ defterini cânib-i nezârete bi’l-irsâl yedlerine sûret olmak ve hilâf-ı şart-ı vâkıf ve mugâyir-i nizâm bir gûne hareketleri ihsâs olunur ise ref‘lerinden âhara virilmek şartıyla bâ izn-i hümâyûn tevcîh ve yedlerine kaleminden iktizâ iden berâtı ve mülhakât zimmeti defterlerine ilm u haberi i‘tâ olunmak bâbında emr ü fermân hazret-i menlehü’l-emrindir.

Ma‘rûz-ı dâ‘î-i devlet-i aliyyeleridir ki

Sâdır olan fermân-ı âlîlerine imtisâlen nezâret-i evkâf-ı hümayûn-ı mülûkâneye mülhak Ahlat kazâsına tâbi‘ Abri karyesinde vâki‘ sâhibü’l-hayrât merhûm Şeyh Aynü’l-Melek ibn-i eş-Şeyh Ramazân’ın mezrû‘âtı vakfının ber mûceb-i şart-ı vâkıf bâ berât-ı âlî bi’l-iştirâk mütevellîleri olan es-Seyyid Muhammed ve es-Seyyid Mûsâ müte‘âkiben fevt olmalarıyla cihet-i mezkûr mahlûl ve ashâb-ı arz-ı hâl es-Seyyid eş-Şeyh Sofî ve es-Seyyid eş-Şeyh Abdülhamîd ve es-Seyyid eş-Şeyh Abdülkerîm müteveffâ-yı mezbûr Seyyid Mûsâ’nın ve Seyyid Abdülhâdî dahi müteveffâ-yı mezbûr Seyyid Muhammed’in sulbî sahîh oğulları ve evlâd-ı evlâd-ı vâkıfdan ve tevliyet-i mezkûre ehil ve mahall ve müstehak idükleri  müslimînden ve kazâ-i mezkûr ahâlîsinden mazbûtü’l-esâmî kimesneler haberleriyle zâhir olmağla tevliyet-i mezkûr müteveffiyân-ı merkûmânın mahlûllerinden mezbûrûn es-Seyyid eş-Şeyh Sofî Hüseyin ve es-Seyyid eş-Şeyh Abdülhamîd ve es-Seyyid eş-Şeyh Abdülkerîm ve Seyyid Abdülhâdî üzerleriyle ber vech-i iştirâk tevcîhi evkâf-ı hümâyûn nâzırı atûfetlü efendi bendelerinin i‘lâmlarına mütevakkıf idüği huzûr-ı âlîlerine i‘lâm olundu el emr-i ûli’l-emr fi’l-yevmi’s-sâbi‘ ve’l-aşrîn min Recebü’l-ferd sene selase ve hamsîn ve mieteyn ve elf(1253)

Harcı in‘âm. Ş sene 217

Es-Seyyid Abdülhamîd ve Es-Seyyid Abdülkerîm benû Seyyid Mûsâ ve diğer müştereki Es-Seyyid Abdülhâdî ibni Seyyid Muhammed nâm kimesnelere tevcîhi menût-ı re’y-i âlîleridir fermân devletlü inâyetlü sultânım hazretlerinindir. Fî 7 Ş sene 1253

     BOA. C.EV  28756

Sultân III. Selim Hân Berat-ı

                                      Sultân III. Selim Hân   Berat-ı Humayun:

Hınıs kazâsı muzâfâtından Malazgird nâhiyesinde Abri nâm karyede vâki‘ merhûm es-Seyyid Aynü'l-Melek (Aynüddin) zâviyesinin vazîfe-i mu‘ayyene ile şeyhi olan Seyyid Yusuf fevt olup yeri hâlî ve nısf hissesi mahlûl ve mu‘attal olmağın yerine erbâb-ı istihkâkdan karındaşı işbu râfi‘-i tevki‘-i refi‘ü’ş-şân-ı hâkânî es-Seyyid eş-Şeyh Muhammed Halîfe’ye her vechile lâyık ve mahall ve müstahık olmağın müteveffâ-yı mezbûrun mahlûlünden tevcih olunup yedine berât-ı şerîf-i âlişân virilmek bâbında yedinde olan müteveffâ karındaşı atîk berâtı mûcebince inâyet taleb itmeğin bilâ veled fevti vâki‘ ise tevcih ve sadaka idüp bu berât-ı hümâyun-ı sa‘âdet-makrûnı virdim ve buyurdum ki ba‘de’l-yevm merkûm es-Seyyid eş-Şeyh Muhammed Halîfe varup zikr olunan zâviyenin müteveffâ karındaşı yerine şeyhi olup hıdmet-i lâzımesin mer‘î ve mü’eddî kıldıkdan sonra nısf vazîfe-i mu‘ayyenesiyle mutasarrıf olup vâkıfın rûhı ve devâm-ı ömr ü devlet içün du‘âya müdâvemet göstere ol bâbda taraf-ı ahardan bir vechile dahl ü ta‘arruz kılmayalar şöyle bileler alâmet-i şerîfe i‘timâd kılalar. Tahrîren fi’l-yevmi’s-sânî aşer min şehr-i Muharremü’l-haram sene sitte ve mieteyn ve elf.(1206 senesi muharremü’l-haram ayının 12si)

                    

Zahid ve Abidlerin Şeyhi Es-Seyyid Eş-Şeyh Aynül-Melek ibni Şeyh Ramazanın bina edip Abri namiyle tevsim eylediği Arapça vakfiyenin dua cümleleri hariç olarak tercemesidir.BAŞBAKANLIK OSMANLI ARŞİVİ 588 numaralı müceddet anadolu adlı vakfiyei salis adlı defterin 241.sahife ve 210.sıra numarasında kayıtlı

588 numaralı müceddet anadolu adlı vakfiyei salis adlı defterin 241.sahife ve 210.sıra numarasında kayıtlı Es-Seyyid Şeyh Aynü'l-Melek ile Emir Şemseddin ve Es-Seyyid Şeyh Hasan ve Es-Seyyid Pir Hüseyine ait 733 ve 810.ve 823.ve 823 tarihlerini muhtevi bulunan Arapça vakfiyenin dua cümleleri hariç olarak tercemesidir.

Hamdüsena Rabbül alemin olan cenabıhakka mahsustur Akibet müttekiler içindir düşmanlık ancak zalimleredir. Salat ve selam dahi ulumuz hazreti muhammedle al ve ashabının cümlesi üerine olsun Şu vecibeyi edadan sonr maksada gelince bu yazı zahid ve abidlerin mabihil iftiharı kabei muazzamayı ve zemzemi ve makamı ziyaret eden zahid ve abidlerin eyi halli Şeyhi Şeyh Aynü'l-Melek ibni Şeyh Ramazanın bina edip Abri namiyle tevsim eylediği zaviyeye vakfolunan şeylerin cümlesi kendisinde zikirolunan bir vakfiyedir işbu zaviye meşhur olmağla tahdit ve tayinden müstağnidir. Mevkufatı cümlesinden biri şeyh Salih Haci Aynü'l-Melek ibni Şeyh Ramazanın temamını satun alup üç rubunu zaviyeye ve mesalihine ve bir rubunu orada bina eylediği camiin mesalihine vakfettiği Abri karyesinin tamamıdır. Şu şart ile ki bu karyenin menfaat ve varidatı her ikisinin tamirine kendilerine ait hisseden başlanacak sonra zaviyenin rakabesinin tamiri ve mduvarlarının aslahı ve damlarının çamurlanması ve yayğılarının alınmasından artan fazla sofiyye ve saireden zaviyede hazır bulunanların karyede adet olduğu vecih üzre sofra masraflarına ki taam et ve sair masraflarına sarf olunacaktır mumaileyh vakıf zaviyeye gelip giden ve konup göçenlerin hizmetini ifa etmek üzre zaviyenin hizmet ve meşihatını Salih ve Abid oğlu Şeyh İbrahime ve tevliyetini yine oğlu Haci Hafız Şeyh İbrahime tayin ve tahsis eyledi. Bundanr sonr vâkıfın evladından şeri mutahherin tayin edeceği en salih kimseye sonra tenasül ettikçe evladı evladına sonra tevliyete ehili ve salih olan kimseye şart edip anı zaviye ve mescidi cami ve mevkufatın mesalihine bakmağa mütevelli kıldı. Ve yine muma ileyh vakıf Liz tevabiinden Kesir karyesinin temamini kendi mali ile nefsi için satun alup anda bir müddet tasarruf ettikten sonra yarısını mescidi camia ve yarısını zaviyeye vakfeyledi. Bu iki karyenin hududuna gelince Abri karyesinin sınırı kıblesi Kalacoh ve ağaçluharab ve sorhunlu ve Çobanziyaretlu mezraalariyle ve Bilican dağından mezar deresine akan pınar ile beraber üzerinde mihrab ve haç bulunan yüksek yere müntehi olur. Garbi Kesir karyesinin pınarlara varıncaya kadar lenismalerlismar nam mevzia mürür eden yola müntehi olur. Üçüncü şimal sınırı dağdan akup büyük suya karışan pınara müntehi olur bu suyun garp hizasında yüksek bir arz vardır bu arz karataşa kadar uzanır ve yüksek arzın altında karataşa kadar uzanan su harkı vardır bu su karataşın kıblesindedir. Dördüncü şark hududu dağ cihetinden yolun sınırında yüksek arza dikili olan haça müntehi olur. (Dördüncü sınırın tamamına ait bir buçuk satırlık ibare manalı bir şekilde okunamadığı cihetle tercemesinden sarfınazar olundu mütercim) mezbur Abri karyesi zikrolunan hudutlar ile mezkur zaviye ve mescidi camia vakfedilmiştir. Liz tevabiinden olan kesir karyesinin sınırlarından kıble sınırına gelince evvela zikredilen Abri karyesinin sınırına muttasıl olur kıblenin zahri (şimal ciheti olması melhuzdur) Tohusma nam mahalde kain pınarlar üstündeki taşlı mevzia muttasıl olur. Şark ciheti Elkesir namiyle maruf dağın harkına ve yukarı kifkefan köyünün altına gider yola garp ciheti harabeikebir adlı pınara muttasıldır bu kesir karyesi cümle hududi ile abri karyesinde vaki zaviye ve mescidi camia mevkuftur vâkıf bu zikrolunanları 17 zilhicce 733 hicri senesinde vakfeyledi rabbül alemin olan Cenabıhakka hamdüsenalar olsun mevkufattan biri dahi Ahlat şehri tevabiinden liz ismiyle müsemma karyenin tamamını emiri azam Şerefoğlu büyük emir Şemseddin bütün hududiyle mezkür zaviyeye vakfetti ve mezkur karye ekıble cihetinden tuzlupınara ve şark canibinden İbrahim deresi namiyle maruf mağaraya müntehi olur garp ciheti mezkur karye ile Öğün karyesi arasındaki dere ile Balçıklu ve Liz nehirlerine müntehi olur mezkur emir mezbur karyeyi uzak yakın arazi ve sahraları metruk ve muattal yerleri ve otlak ve tepe ve dağ ve pınarları ve kuyuları ve nehirleri ve odun toplanacak mahal ve baltalıkları ve harman yerleri gibi kendisine nisbet olunan cümle haklarını bütün tevabi ve levahiki ile Abri köyündeki Abid ve Zahid Seyyid Aynü'l-Melek,e nisbet ve teberrük olunan zaviyeye vaki lazım ile müebbeden vakfedip sıhhatına hüküm olunmuş bir vakıf oldu. Allaha ve ahiret gününe imanı olan ne vali ne hakim ne şevket sahibi ne kadı ne emir ne vezir veya bir kul için bu vakfın tağyir ve tebdil ve ibtaline cevaz ve mecal yoktur kimki tağyir ve tebdiline taarruz ederse yahut ibtaline çalışırsa veyahut haksız tasarruf ederse Allahın gazabını hamilen avdet edip lanetine maruz kalsın ve amellerinden ziyan edenlere iltihak eylesin ve firavun ve haman ve numrud ve etbai ile birlikte haşrolsun vâkıfın ecir ve sevabı Allahü Sübhanehu ve Ta’ala hazretlerine aittirki güzel amel işleyenlerin ecrini zayi etmez bu hadise sekizyüz on senesi zilkade ayında cari oldu mevkufattan biri dahi Kiğvank ve Köşmer karyeleri olup bu karyeleri Şeyhlerin Pişuvasi ve Ariflerin Sultani Seyyid Nizameddin Aynü'l-Melek oğlu merhum ve mağfur Seyyid İbrahim mahdumu Şeyh-i Zahidi Rebbani Seyyid Şeyh Hasan cemii hududiyle mezkür zaviye için vakfeyledi. Mezkur Kiğvank karyesinin hududine gelince kıble canibinden Liz karyesi nehrine müntehi olur ve her iki karye Liz tevabiindendir ve mezkur nehirden telil nam mahaldeki toplu taşlara kadar uzayarak mezkur Liz karyesi yoluna ve oradan yolun yanındaki büyük tepeye varır şark canibinden Hezarke namiyle maruf büyük pınarın yanında Şeyh Ahmet tepesi denilen beyaz tepeye müntehi kolur. (Burada bir satırlık ibare manalı bir şekilde okunamadığından tercemesinden sarfınazar olunmuştur.) Şimal cihetinden yüksek yerin ortasına konmuş olan siyah taşa muttasıl olur bu yüksek yer hakli bendi ile cadde arasındaki haceri marufdan inen suya kadar uzanır garb canibinden Köşmer karyesi sınırı olup aralarını maruf sakiye fasl eder. Mezkur Köşmer mezreasının hududuna gelince kıble canibi mezkur nehire ve şark canibi mezkur su yoluna ve şimali Bulgur ağaç karyesi sınırına ve garb tarafı Fehraküm karyesi sınırına müntehidir bu iki karyenin arasını ayıran şey üstünde Hac bulunan dikili taşdır vâkıf bu karyeleri cemi hudud ve hukuk marufesile kendi milkine ve eline ve tasarrufuna geçtiği sabit olduktan sonra mezkur zaviyeye vakfeyledi Vakfın cerayanı ve işhadı sekizyüzyirmiüç senesi Rabiulevvel ayının ortalarında vaki oldu. Mevkufatdan biri dahi ilan ve işa edilmekle şöhret bulan Nazik karyesinin tamamı olup hududu erbaasiyle mezkur zaviyeye mevkufdur bu karyenin kıble canibi mezkur karye ile Afyos karyesi arasını ayıran dereye ve şarkı cezireden geçen Balıklı deresine ve şimali Abri suyunun döküldüğü mahalle bakan tepeye ve garb ciheti Tausçemen otluğuna muttasıl olur Vâkıf bu karyeyi bütün hukukile mezkur zaviyeye vakfetti ta baştan nihayete kadar sayılanların cümlesi mezkur zaviye ile orada bina kılınan camia mevkuf olup vakfiyyeti adil şahitlerle ve kadıların itimad olunur sicillerile sabit olmağla onların sicillerinden bu sicile nakl olundu.Şu yazı bir kitabdır ki kendiside Seyyid Aynül-melek ahfadına mensup emlak şu vech ile zikrolunmuştur. Onlardan biri Pivyonk karyesiyle Şeyhakrak mezreasının temamıdır bunları Seyyid Paşababa mahdumu sadri ecel Seyyid Pir Hüseyin ba emir Ergu oğlu merhum emir Zenginha mahdumu genç ve akıllı Cemalüddin Piri Veliden satın altı ve pir Velide ona sattı. Hududuna gelince Piyvenk karyesinin hududu kıble canibinden hal namiyle maruf dereye ve oradan Liz karyesi nehrine (Bir kelime okunamadı) müntehi olur ve şark canibinden dağa ve şimal canibinden harab kalaya ve garb canibinden Hacorholil namiyle maruf tepeye müntehidir vakıf bunları cemi hudud ve hukukiyle ve kıymet ve değeri Mardin gümüş parasiyle ve aslını tekid içün yarısı yedibin beşyüz dirhem olan onbeşbin dirhem para ile satın aldı bu alım satım icab ve kabuli sarahaten işitmek suretiyle sahih ve şeri bir alım satım oldu mezbur meblağ mezrea ile beraber mezkur köyün bedelidir bu mezraanın kıble tarafdan vadiye şark canibinden dağa ve şimal canibinden mezkur Pivyonk karyesinin sınırına ve garb canibinden Liz karyesinin nehrine müntehidir. Mumaileyh Pir Hüseyin mezkur milklere sekizyüz yirmiüç senesi Rebiulevvelinin ortalarında malik oldu. Mevkufatdan biri dahi Liz tevabiinden Kanzik karyesinin tamamı olup hududu erbeasından kıble ciheti Balçıkluya ve şarkı Ağyare ve şimali Liz nehrine ve garbi tepeye ve yola muttasıl olup bütün hudud ve hukukiyle Seyyid Aynü'l-Melek ahfadının mülkleri olmakla sair emlakdeki tasarruf ve hakları gibi mutasarrıf ve hak sahibidrler hiç bir kimse tasarruf ve temellüklerine mümanaat edemez bu milkleri dahi zaviyeye ve mescidi camia vakfeylediler Bunu işittikten sonra her kim tebdil ederse günahı anak tebdil edenlere aittir Muhakkak Cenabıhak her şeyi işidici ve bilicidir.

Mütercim

Refik Şallı

Muş,un Bulanık İlçesi Abri köyünde Es-Seyyid Eş-Şeyh Aynu'l-Melek hazretlerinin hicri 725 tarihinde inşa ettirmiş olduğu camii şerif..

Muş,un Bulanık İlçesi Abri köyünde Es-Seyyid Eş-Şeyh Aynu'l-Melek hazretlerinin hicri 725 tarihinde inşa ettirmiş olduğu camii şerifinden birer kare..

es-Seyyid eş-Şeyh Aynu'l-Melek Hazretleri Camii Şerifi içinden bir kare.. Abri Köyü Bulanık-MUŞ